گذری بر مراحل اجرایی و الزامات OHSAS

(OCCUPATIONAL HEALTH SAFETY ASSESSMENT  SERIES)

سهیلا شریفی – کارشناس بهداشت حرفه ای – مرکز بهداشت شهرستان سنندج

امروزه در پرتو رعایت قوانین و مقررات ،وضعیت محیط های کاری کاملاً تغییر یافته است و کارگران به خوبی از حقوق خود آگاهی دارند اما آنچه که از بعد انسانی قابل تامل می باشد این است که پرداخت خسارت به کارگرآسیب دیده تمام ماجرا نیست بلکه باید حوادث ، خطرات و اتفاقات منجر به آسیب های جانی و خسارات مالی را به شناسایی کرد وبه کمک علم و تکنولوژی شرایط ایجاد آن را حذف نمود استاندارد مختلفی در رابطه با مسائل ایمنی و بهداشت کار وجود دارد که رعایت آنها به ایجاد شرایط ایمنی در محل های کار کمک می نماید.

در سال 1998 میلادی ، پس از تبادل نظر بین نمایندگان شرکتهای مختلف گواهی دهنده اساس تدوین یک استاندارد فراگیر برای اعمال مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای ریخته شد و یک گروه کاری متشکل از کارشناسان امر ماموریت یافتند که این استاندارد را تدوین کنند این گروه تحت نظر BSI  (انستیتو استاندارد بریتانیا ) مشغول به کار شد و نهایتاً مجموعه BSI-OHSAS 18001در سال 1999 تدوین یافت.

ویژگیهای عمده سیستم ایمنی و بهداشت شغلی OHSAS 18001

·         در کلیه واحدهای صنعتی ،خدماتی و تجاری قابل اجرا می باشد.

·         به راحتی قابل ممیزی است.

·         انطباق شرایط حاکم بر محیط کار با الزامات سیستم

·         به همان روش ISO14001  اجرا و دارای همان عناصر است.

·     یکی از ویژگی های  OHSAS این است که در جهت صیانت از نیروی انسانی و در واقع به منظور ارج نهادن به مقام و منزلت انسان ها می کوشد و پر واضح است که هر کارگاهی تمایل به استقرار این سیستم در واحد های تحت پوشش خود داشته باشد بیانگر این واقعیت خدا پسندانه است که مدیریت کارگاه به سلامتی و ارزش نیروی انسانی تحت سرپرستی خود علاقمند بوده و ایمن بودن محیط کاربرای کارکنان خود را از تعهدات خود می داند و این غایت اندیشه سالم مدیران پیشتاز مدیریت مدرن است.

·     در سیستم OHSAS تجهیزات و تاسیسات و حفاظت از آنها نیز مد نظر قرار گرفته و منابع مادی سازمان را از نیروی انسانی جدا نمی داندو آنرا در اولویت دوم برای حفظ ونگهداری آنها قرار می دهد.

·     در سیستمOHSAS  به ارگونومی یا مهندسی فاکتورهای انسانی نیز تاکید شده است.و در این راه میکوشد بیشتر محیط را با شرایط بدنی انسانها منطبق نماید.

عناصر استاندارد OHSAS18001

عناصر OHSAS18001شبیه عناصر ISO14001است مانند:

·         توسعه دادن قوانین و مقررات ایمنی و بهداشت شغلی

·         شناسایی خطر و ارزیابی ریسک

·         تشخیص نیازهای قانونی

·         تدوین هدفهای ایمنی وبهداشتی OHS

·         ایجاد یک برنامه OHS

·         آماده کردن کارکنان

·         اجرای اندازه گیریهای کنترل OHS

·         برنامه ریزی اضطراری

·         کنترل ثبت واسناد

·         برنامه های ممیزی داخلی

·         اقدامات پیشگیرانه واصلاحی

·         مدیریت مشارکتی و مرور مدیریت

مراحل برقراری سیستم OHSAS18001

روند برقراری سیستم مدیریت OHSAS18001   ذاتا ًهمان فرایند استفاده شده جهت اجرای سیستم ISO14001  است.

• اولین گام برای استقرار این سیستم ،تصمیم مدیریت سازمان است که بر مبنای یک سری مطالعات و بررسی های جامع انجام می گیرد.

   

• مرور مقدماتی برنامه های موجود وسیستم ها

   

• شناسایی خطرات و قوانین و آیین نامه های قابل اجرا

   

• توسعه روش های جدید

   

• آماده سازی کارکنان وایجاد جو سالم در بین کارکنان وجلب مشارکت آنان در برنامه

   

• انتخاب مشاور از شرکت گواهی دهنده بعنوان مدیر پروژه و یک نفر نماینده مدیریت در سیستم OHSAS

   

• سازماندهی پروژه

   

خط مشی OHSAS18001

خط مشی OHSAS18001 سازمان بیانیه ای است که با رعایت الزامات مندرج توسط مدیریت ارشد تدوین می شود و از طریق مختلف به سطوح مختلف سازمان ابلاغ می شود.

خط مشی هرسازمان به دلیل متفاوت بوده نوع خطرات و مشکلات ایمنی وبهداشتی از سازمانی به سازمان دیگر متفاوت باشد. به عبارت دیگر از آنجاییکه مطالب مندرج در خط مشی تعهد اور است خط مشی هر سازمان مختص آن سازمان بوده وقابل کپی کردن نمی باشد.

خط مشی باید:

1.       با ماهیت واندازه ریسک ایمنی و بهداشت شغلی سازمان مناسب باشد.

2.       حاکی از تعهد مدیریت ارشد سازمان به بهبود مستمر باشد.

3.       این تعهد  را پوشش دهدکه سازمان با ضوابط ومقررات جاری ایمنی وبهداشت شغلی و سایر الزامات انطباق دارد .

4.       مستند شود وبه اجرا در آید و مستمر باشد.

5.       برای کلیه کارکنان لازم الاجرا باشد.

6.       بطور مرتب بازنگری شود.

موارد زیر در هنگام تدوین خط مشی باید مورد توجه قرار گیرد:

·     خط مشی OHSAS18001 خط مشی کیفیت یا خط مشی زیست محیطی سند هویت سازمان است باید سعی شود سلیس،روان ،یکدستو عاری از اغلاط املایی تایپی و انشایی باشد.

·         بازنگری آن را امری واجب بدانیم.

·         کارکنان را بامفاهیم آن آشنا سازیم.

شناسایی قوانین و الزامات آن در OHSAS18001

مدیریت ارشد سازمان بایستی کلیه قوانین ،آیین نامه ها و دستورالعملهای مرتبط که قابل اطلاق بر فعالیت سازمان است را به مرحله انطباق و اجرا در آورد.

قوانین ،مقررات و ضوابط مرتبط با OHSAS  با مراجعه به سازمانها ،استانداردها یا مراجع قابل استخراج است.

روش های شناسایی خطرات

از روش های متداول شناسایی خطرا ت موجود در محیط های کاری می توان به موارد زیر اشاره نمود:

1.       FMEF

2.       HAZOP

3.       WI

4.       PHA

و...

امید است با توجه به حفط سلامت نیروی مولد جامعه ایجاد سیستم های مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای روز به روز در جامعه ما پر رونق تر گردد. و از حد شعار خارج وبه مرحله عمل در آید.